Sinds het begin van dit jaar stuur ik brieven naar mijn ouderlijk huis. Ik stuur beetjes liefde, tekeningen, originele werkjes; “Hoi huis, hoe gaat het met jou? Met mij gaat het goed.” Het huis staat al een paar jaar leeg.
Letland
Of ik interesse had in de oude kassa van mijn moeders restaurant, appte iemand. Een collega had het huis van zijn vader gekocht en vond de kassa en wat oude singeltjes. Onze ouders waren bij leven bevriend en wij nog steeds verbonden door dit soort maffe draden. Ik vraag me af of het pijnlijk is; een collega in jouw ouderlijk huis, spullen opruimend die nog van jouw ouders zijn geweest. Wat deden die spullen daar nog? Zou elk huis spullen meedragen van zijn vorige bewoners? Als waardeloze souvenirs van een land waar je nooit heen zou willen. Letland bijvoorbeeld.
Mijn zus ging enkele jaren terug kijken in ons ouderlijk huis. Het stond te huur. Zonder bewoners en leeg zag alles er ontluisterend uit. De makelaar excuseerde zich voor de gebreken, niet wetende hoeveel liefde mijn zus voelde bij de vochtplekken, de slechte kozijnen van haar oude slaapkamer en de gaten in de houten trap waar de televisiekabel ooit liep.
Leegte
Volgens kunstenares Rachel Whiteread kom je niet alleen iemands huis binnen door de deur, maar iemands leven. Een huis is nooit zomaar een huis, in alle leegte zitten verhalen en herinneringen. Ze maakte een afgietsel van de binnenkant van een een compleet huis dat op de nominatie stond om afgebroken te worden. Als monument voor al het leven dat daar afgespeeld heeft. Een afgietsel van de leegte dus, kun je je dat voorstellen!? In museum Voorlinden staat een afgietsel van enkel een deur. Maar die deur alleen roept al zoveel vragen op.
Post naar huis
Deze week heb ik mijn oude huis gebreid met wit garen dat van mijn moeder is geweest en dat per post verstuurd naar het huis. De luifel die ooit aan de voorkant zat borduurde ik met rood garen. Dat beeld leek per ongeluk op hart- en hersenmeters zoals in een ziekenhuis. Van de beste vriend van mijn vader kreeg ik onlangs het ziekenhuis-dagboek kreeg dat hij schreef tijdens diens ziekbed. Per dag hield de vriend minutieus bij hoe de metertjes van mijn vader stonden, wat de druk was, de temperatuur, hoe vaak geknipperd met de ogen, wie kwam er op bezoek. Zoveel liefde in zoveel kleine registraties. Mijn vader stierf 19 augustus 1983 en in de top 40 van die week stond ‘Reflections of my love’ door Barry Biggs. Ik werd geraakt door deze zin:
All my sorrow, sad tomorrow, take me back to my old home
Dit is iemand die terugkijkt op zijn leven. Er is een plek en plaats in je leven waar alles nog goed was. En daar naar terug gaan geeft troost. Dat heeft niets met nostalgie te maken of heimwee, maar helpt je je eigen plek te vinden. Je eigen thuis in de wereld. Kan een kunstwerk bijvoorbeeld thuis zijn? Zoals een stad, een land of een geliefde kan zijn?
Waar voel je je thuis?
Ik ging ook ooit kijken, naar ons oude huis, stiekem achterom door de tuin. Het vroor en op een tafeltje stonden wat kleine pannetjes met eten. De tuin als koelkast. Ik was jaloers op de eigenaar van die pannetjes.